ՏԻԳՐԱՆ ՆԱՂԴԱԼՅԱՆԻ ՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾՈՎ _ 2

Կորած 4-9 րոպեի մասին

Կարծում եմ՝ Տիգրան Նաղդալյանի սպանությամբ փորձ է արվել կտրել դեպի «Հոկտեմբերի 27»-ի կազմակերպիչները տանող թելերից մեկը: Հիմնավորեմ վարկածս: Ուսումնասիրելով «Հոկտեմբերի 27»-ի քր. գործով իրեղեն ապացույց ճանաչված հայտնի տեսաերիզը եւ դեպքի պահին դահլիճում գտնվող լրագրողներից մեկի կողմից կատարված ձայնագրությունը, որը նույնպես քր. գործին կցված իրեղեն ապացույց է, դժվար չէ համոզվել, որ տեսաերիզը ենթարկվել է կողմնակի միջամտության, եւ դա կատարվել է մինչեւ այն Տիգրան Նաղդալյանի կողմից դատախազությանը հանձնելը: Իսկ ուսումնասիրելով «Հոկտեմբերի 27»-ի քր. գործի հատոր 12 եւ 13-ում Տ.Նաղդալյանի ցուցմունքները՝ պարզ է դառնում, որ Նաղդալյանը ի սկզբանե տեղյակ է եղել մոնտաժման փաստին եւ շատ նրբանկատորեն փորձել է թաքցնել դա: Այսպես, նախ տեսաերիզի եւ ձայներիզի մասին: Դրանցում տարօրինակն ու կասկածելին այն է, որ տեսաերիզը մոտ 6 րոպե առաջ է ընկնում ձայներիզից (խոսքը ահաբեկիչների ԱԺ դահլիճ ներխուժելու պահից սկսած առաջին 20 րոպեներին է վերաբերվում):

Անձամբ ես ամենայն ուշադրությամբ ուսումնասիրել եմ դրանք (իմ նախաձեռնությամբ եւ համակարգչային որակյալ մասնագետների աջակցությամբ ձայներիզից մաքրվել էր տեխնիկական աղմուկը եւ դրա սղագրումը տպագրվել էր «Չորրորդ իշխանություն» թերթում):
Ինչ վերաբերում է տեսաերիզին, ապա նկարահանումը ընդհատվում է միայն ԱԺ դահլիճից լրագրողներին դուրս թողնելուց հետո: Այս առումով Ազգային Հեռուստաընկերության շարժական հեռուստակայանի օպերատորը իր ցուցմունքում նշում է, որ, երբ ահաբեկիչները դուրս են թողել լրագրողներին, ինքը նույնպես դուրս գալու թույլտվություն է խնդրել եւ դուրս է եկել: Իսկ ահա բազմաթիվ վկաներ եւ տուժողներ իրենց ցուցմունքներում նկատում են, որ ԱԺ դահլիճ ներխուժելուց 20-25 րոպե հետո Նաիրի Հունանյանի հրամանով ահաբեկիչները լրագրողներին դուրս են թողել: Կրկնում եմ, 20-25 րոպեն ֆիքսվում է ոչ թե մի քանի, այլ 100-ից ավելի ցուցմունքներում: Կան նաեւ մի քանի ցուցմունքներ, որոնցում նշվում է 15 րոպե:

Կապված տեսաերիզի հետ՝ Տ. Նաղդալյանը իր ցուցմունքում (հատոր 12, գործ թերթ 188) նշում է. «...Լուրն առնելուն պես իմ աշխատասենյակի հեռուստացույցին միացվեց ԱԺ-ից եկող ազդանշանը եւ համոզվելով, որ խորհրդարանում հարձակում է տեղի ունենում... ժամը 18-ի «Հայլուրի» համար հատուկ թողարկում պատրաստելու համար կարգադրել եմ մոնտաժել առկա կադրեր... Ավելացնում եմ, որ հաղորդումից մոտ 9 րոպե անց ԱԺ-ից ստացվող տեսագրությունը կորավ, ապա ընդհատվեց ձայնային ազդանշանը: Համոզվելով, որ ԱԺ-ից ստացվող ազդանշանը ընդհատվել է, հրահանգեցի տեսագրությունը անմիջապես փոխանցել ինձ եւ դրանից հետո այն ոչ մեկին չի տրամադրվել, մինչեւ դատախազությանը հանձնելը»:

Այն, որ տեսաերիզը մինչեւ դատախազությանը հանձնելը ոչ ոքի չի տրամադրվել՝ սուտ է, եւ դա ապացուցվում է ինչպես Տ. Նաղդալյանի հետագա, այնպես էլ իր տեղակալ Հարություն Հարությունյանի ցուցմունքներով, որոնցում նրանք նշում են, որ տեսաերիզը անվտանգության նկատառումներով դուրս են տարել հեռուստաընկերությունից եւ, ըստ Նաղդալյանի ցուցմունքի, 2 ժամ, իսկ ըստ Հարությունյանի ցուցմունքի՝ 1 օր պահվել է վերջինիս ընկերոջ քրոջ տանը: Թե իրականում ինչ նպատակով են տեսաերիզը դուրս հանել հեռուստաընկերությունից, չենք կարող ասել: Գուցե մոնտաժելու, միգուցե անհրաժեշտ է եղել որեւէ մեկին ուշադիր դիտել այն եւ հրահանգել, թե ինչ կադրեր պետք է մոնտաժվեն: Բայց որ դա արվել է իբր անվտանգության նկատառումներով, բացառվում է, քանի որ ահաբեկիչների առաջին պահանջը հենց այն էր, որ ԱԺ-ում կատարվածը ցուցադրվի ուղիղ եթերում:

Ինչ վերաբերում է Նաղդալյանի կողմից տեսաերիզի մոնտաժման հրահանգ տալուն, ապա դա վերաբերվում է ոչ թե բնօրինակին, այլ նրանից արված պատճենին, ինչի մասին Նաղդալյանը իր հաջորդ ցուցմունքում (հատոր 13, գ.թ. 144) քննիչի՝ «Տեսաերիզի հետ որեւե աշխատանք կատարվե՞լ է, թե ոչ» հարցին պատասխանում է. «Իմ հանձնարարությամբ տեսաերիզներից մեկից պատճենահանում է իրականացվել «Հայլուրի» ստուդիայում եւ մոնտաժվել կարճ կադրերով, ու հանվել են հատկապես դաժան կադրերը: ԱԺ-ի դահլիճից հեռարձակվածը, որը գրվել է երկու տեսաերիզների վրա, հետագայում որեւէ փոփոխության չի ենթարկվել: Բնօրինակ կասետների հետ որեւէ գործողություն չի իրականացվել»:

Այսպիսով, ճշտենք, թե ինչ փաստեր ունենք մեր ձեռքին, որոնք բոլորն էլ քրեական գործում անցնում են ցուցմունքների կամ իրեղեն ապացույցների տեսքով՝

1. ԱԺ դահլիճում տեղի ունեցած ահաբեկչության տեսագրության մի հատված, որը, ըստ Նաղդալյանի ցուցմունքի, որեւէ կողմնակի միջամտության չի ենթարկվել.

2. նույն տեսաերիզը, որում ֆիքսված է, որ տեսագրումը ընդհատվել է ահաբեկիչների՝ ԱԺ դահլիճ ներխուժելու պահից 11 րոպե հետո,

3. քր. գործով անցնող 100-ից ավելի ցուցմունքներ, որոնցում նշվում է, որ ահաբեկիչները լրագրողներին դահլիճից դուրս են թողել 20-25 րոպե հետո,

4. նույնպես իրեղեն ապացույց ճանաչված ձայներիզ, որը սկսվում է ահաբեկիչների դահլիճ ներխուժելուց 5 րոպե առաջ եւ ավարտվում ԱԺ ներքին ռադիոյի անջատվելով,

5. Նաղդալյանի ցուցմունքը, որտեղ նշվում է, որ ԱԺ-ից ստացվող ազդանշանը ընդհատվել է 9 րոպե հետո:

Այս փաստերը համադրելիս ի՞նչ պատկեր կստանանք:

Նախ՝ արձանագրենք, որ ձայներիզի ու տեսաերիզի առաջին 20 րոպեները (Լ. Բարխուդարյանի. «դրանք վարկեր չեն...» եւ լրագրողներից մեկի «Նաիրի, արի մեզի դուրս տար...» բառակապակցությունների ընթացքում) միմյանց չեն համապատասխանում. տեսաերիզը մոտ 6 րոպե առաջ է անցնում:

Փաստորեն, Նաղդալյանը նշում է, որ ազդանշանը ընդհատվել է 9 րոպե հետո, եթե դրան ավելացնենք այն 1-2 րոպեները, որոնց ընթացքում գլխավոր ինժեները շարժական հեռուստակայանից ստացվող ազդանշաններում նկատում է ահաբեկիչների դահլիճ ներխուժելն ու կրակոցները եւ վազելով մտնում ու այդ մասին զեկուցում է Նաղդալյանին, ապա ստանում ենք 11 րոպե, այսինքն՝ ճիշտ այնքան, որքան տեւում է տեսաերիզը: Փորձենք վկաների ամենանվազագույն ցուցմունքներից՝ 15 րոպեից հանենք Նաղդալյանի նշած 9+2 րոպեն: Իսկ ի՞նչ եղավ նվազագույն 4 րոպեն: Ստացվում է, որ Նաղդալյանը ի սկզբանե իր ցուցմունքներում փորձել է թաքցնել 4-9 րոպե տեւողությամբ ինչ-որ կադրերի մոնտաժման փաստը: Բնականաբար հարց է առաջանում՝ ինչո՞ւ: Համաձայնեք, որ այս հարցի պատասխանը «Հոկտեմբերի 27»-ի առաջիկա նիստերից մեկի ընթացքում պետք է ակնկալվեր անձամբ Նաղդալյանից լսել, իսկ նա, ի տարբերություն «գործեր» թխող շատ քննիչների, գրագետ անձնավորություն էր եւ, բնականաբար, գիտակցում էր, որ այսքան ծանրակշիռ ու անհերքելի փաստերի առկայությամբ հրաժարվել մոնտաժման փաստից՝ կնշանակի կասկածի տակ դնել սեփական անձը, իսկ խոստովանելը ոչ այլ ինչ էր, քան մատնացույց անել դեպի «Հոկտեմբերի 27»-ի կազմակերպիչները տանող թելերից մեկը:

Նկատենք նաեւ այն, որ սպանության նախորդող օրերին Նաղդալյանը շատ անտրամադիր է եղել (դա չի վրիպել Քոչարյանի հետ նախատոնական հանդիպման մասնակից լրագրողներից): Իսկ նույն օրերին Նաղդալյանին Շվեյցարիա դեսպան ուղարկելու լուրը այս հարթության մեջ, ոչ այլ ինչ է, քան «փափուկ բարձ», այսինքն. «Հանգիստ եղիր, մինչեւ դատական նիստը, բոսը քեզ Շվեյցարիա է ուղարկելու»:

Հետեւաբար, Նաղդալյանին հավիտյան լռեցնելուն շահագրգռված անձանց պիտի փնտրել «Հոկտեմբերի 27»-ի կազմակերպիչների մեջ:

Վահագն ՂՈՒԿԱՍՅԱՆ

30 ապրիլ, 2003